leiderschap gaat niet over controle
Leiderschap gaat niet om controle maar om mensen in beweging krijgen. Zei filosoof René ten Bos tijdens zijn interview met Ivana Ivkovic van het Filosofie magazine. Veel meer gelijk dat dit kan hij bijna niet hebben. Persoonlijk ben ik geen fan van controle omdat deze mijns inziens niet bestaat. Controle is slechts een gedachte ontwikkeld door mensen die feilbaar zijn om feilloos over te komen. De mens is per definitie feilbaar, ik dus ook.
Feilbaar zijn en dat toegeven daar zit juist kracht in. Kijk maar naar de natuur. In deze tijd van het jaar kan je goed zien hoe feilbaar de natuur is. Bijna alle bomen gaan hun blad verliezen. Bomen verliezen een takken en gaan rotten. Die bladeren en takken worden uiteindelijk compost wat weer een voedingsbodem wordt voor aller leiorganismes, die eruit eindelijk weer voor zorgen dat de grond nieuwe voedingsstoffen krijgt. In de lente zie je door al die nieuwe voedingsstoffen weer nieuw leven ontstaan.
Wanneer de natuur niet feilbaar zou zijn krijg je dus geen groei. Bomen groeien niet meer want het blad valt niet. En daardoor komen er geen nieuwe voedingsstoffen in de grond. En creëert hij zelf geen ruimte voor nieuwe takken.
Waarom blijven we controle uitoefenen.
Waarom blijven veel managers of andersoortige leiders geneigd om controle te willen hebben. Controlezucht komt voort uit het niet feilbaar mogen of willen zijn. Controle geeft een onjuiste manier van veiligheid. Die zoektocht naar veiligheid komt weer voort uit ons overlevingsmechanisme. Ons brein is zo geprogrammeerd dat we de omgeving continu scannen.
- Ten eerste scan je de omgeving op het gegeven of je opgegeten kan worden;
- Ten tweede scan je of jij het kan opeten;
- En vervolgens scan jij je omgeving of jij je ermee kan voortplanten.
Dit is een continu proces en verklaart veel van ons gedrag.
Het eerste punt zorgt er dus voor dat we opzoek zijn naar veiligheid. Tegenwoordig is er in ons normale omgeving geen aanleiding meer om bang te zijn dat we werden opgegeten. Tenzij je in een dierentuin de verkeerde route neemt en toch blijven we onze omgeving scannen op veiligheid. Ook wordt in de huidige tijd die controlezucht gemakkelijk gevoed. Alles is digitaal te regelen en in te vullen. We kennen bijvoorbeeld via onze telefoon ons slaapritme invoeren. Je krijgt allerlei meldingen van wanneer welke afspraak begint of eindigt. Zelfs als jijzelf niet eens die afspraak ingepland hebt. Allerlei systemen communiceren met elkaar zodat bij een willekeurige druk op een knop er gegevens zichtbaar komen van jou als persoon en waar je geweest bent.
We mogen geen fouten maken.
Door dit soort controlesystemen en onze controlezucht ontstaat de gedachte “we mogen geen fouten maken”. En wordt hij ook versterkt. Standaard gebruiken leiders allerlei van die controlesystemen omdat ook zij opzoek zijn naar veiligheid en zekerheid. Managers laten een gedrag zien waarbij zij feilloos zijn en hierdoor de cultuur van geen fouten mogen maken nog meer versterken.
Het niet feilbaar mogen zijn leidt tot allerlei verkrampingen en niet werkende coping strategieën.
Weer even terug naar die boom die ik eerder benoemende. Wanneer die boom dus niet zijn bladeren zou laten vallen zou die boom niet tot ontwikkeling komen. Vanuit dit gegeven durf ik juist te stellen dat fouten maken essentieel is voor je ontwikkeling. Fouten maken zorgt voor een vruchtbare bodem waarop je jouw ontwikkeling kan (ver)bouwen.Niet alleen jouw eigen fouten ook de fouten van je medewerkers.
Nog meer fouten.
Leiderschap gaat dus niet om controle maar om mensen in beweging krijgen. Een belangrijk gegeven om die beweging te creëren is een klimaat creëren waarbij feilbaar zijn standaard gaat worden. Ik roep jou als manager dus op om fouten te gaan maken en hier ook open over te zijn. Wanneer jij laat zien dat je feilbaar bent wordt het voor jouw medewerkers makkelijker om ook fouten te gaan maken.
Dit is de eerste stap, de tweede stap naar beweging creëren is je medewerkers uit te nodigen fouten te gaan maken. Door het maken van fouten verdwijnt niet alleen die verkramping. Zonder kramp beweegt het voor je medewerkers een stuk makkelijker. Als je medewerkers weer gaan bewegen zal die beweging ook altijd vooruit gericht zijn. Doordat je medewerkers weer in beweging zijn komt er weer ruimte voor creativiteit. Vanuit die creativiteit wordt de intrinsieke motivatie van medewerkers weer geprikkeld en zal die zich manifesteren.
Doordat die creativiteit weer ruimte heeft en de intrinsieke motivatie naar boven komt, gaan medewerkers zich automatisch ontwikkelen. Wanneer medewerkers zichzelf weer gaan ontwikkelen gaat het werk plezier ook weer omhoog. En met meer werkplezier gaat als vanzelfsprekend de effectiviteit van je bedrijf of afdeling weer omhoog. Een bijkomend voordeel is dat je personeelsverloop drastisch zal verminderen en dat is, in een tijd waarbij nieuw geschikt personeel vinden een uitdaging is, meer dan welkom.
Samengevat
Ga bewegen ga fouten maken, nodig uit tot het maken van fouten en creëer ruimte voor beweging, ontwikkeling en werkplezier.
Meer weten over ons leiderschapsprogramma? Een berichtje sturen is zo gedaan of maak een afspraak.
